Wet kwaliteitsborging

Op 1 januari 2024 is de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) ingegaan.

Het doel van de Wkb is een verbetering van de bouwkwaliteit. Ook is er meer controle tijdens de bouw. Dit betekent dat u vóór u gaat (ver)bouwen moet onderzoeken of uw bouwwerk onder de Wkb valt. Dat kan in het Omgevingsloket. Als uw bouwwerk onder de Wkb valt, moet u een kwaliteitsborger (een onafhankelijke controleur) inschakelen. Uw aannemer of architect kan u hierbij helpen.

De kwaliteitsborger:

• kijkt mee van het plan tot de oplevering
• controleert alle technische regels en kwaliteitseisen

Wat verandert er

De Omgevingswet knipt de bouwvergunning op in twee delen:

• een ruimtelijke vergunning
• een technische vergunning

De ruimtelijke bouwvergunning gaat over de vraag of u op een bepaalde plek mag bouwen. Dat staat in het gemeentelijke omgevingsplan. De technische bouwvergunning gaat over de vraag of uw bouwwerk voldoet aan de technische regels en kwaliteitseisen.

Vanaf 1 januari hoeft u niet langer voor alle bouwwerken een technische bouwvergunning aan te vragen. Voor bijvoorbeeld een woonhuis, fietsbrug of eenvoudig bedrijfspand is alleen een bouwmelding bij de gemeente nodig. Wel moet u bij deze bouwwerken een kwaliteitsborger inschakelen. Deze bouwwerken vallen onder wat we gevolgklasse 1 noemen.

De nieuwe wet gaat als eerste gelden voor nieuwbouw van bouwwerken die vallen onder gevolgklasse 1. Vanaf juli 2024 vallen ook verbouwingen onder gevolgklasse 1. Voor andere vergunningplichtige bouwactiviteiten geldt dat een vergunning bij de gemeente moet worden aangevraagd.

Gevolgklasses

De Wkb wordt in stappen ingevoerd. Als eerste gaat de wet gelden voor bouwactiviteiten met minder risico’s. Dit is gevolgklasse 1. Na 5 jaar zal worden gekeken of de Wkb ook kan gelden voor andere bouwwerken. Het gaat om een uitbreiding naar gevolgklasse 2 en 3. Een wetsvoorstel voor deze uitbreiding zal dan aan de Tweede en Eerste Kamer worden voorgesteld.

Gevolgklasse 1

In het Besluit bouwwerken leefomgeving is beschreven wanneer nieuwbouw of verbouw van bouwwerken onder gevolgklasse 1 valt:

• Vrijstaande eengezinswoningen, twee-onder-een-kapwoningen en rijtjeswoningen, inclusief eventuele garages en andere soorten aanbouwen. Voorwaarde is dat deze woningen op de grond staan. Er kan dus niet op een ander bouwwerk of op een andere woning worden gebouwd. Appartementen vallen bijvoorbeeld niet onder gevolgklasse 1. Ook woningen bedoeld voor kamergewijze verhuur vallen niet onder gevolgklasse 1. Voorbeelden van kamergewijze verhuur zijn  studentenhuizen en zorgwoningen.
• Woonboten en andere drijvende woningen.
• Vakantiehuisjes en andere vakantieverblijven die zelf op grond staan. Vakantieappartementen en hotels vallen dus niet onder gevolgklasse 1.
• Bedrijfshallen en fabriekspanden van maximaal twee verdiepingen. Het gaat dan bijvoorbeeld om hallen bedoeld voor opslag of productie, inclusief een kantoor of kantine, magazijnen, kassen. Kantoorgebouwen en winkelpanden vallen niet onder gevolgklasse 1.
• Opslagruimten, magazijnen en andere bouwwerken van maximaal twee verdiepingen die gebouwd worden bij kantoren en winkels.
• Bruggen voor langzaam verkeer zoals fietsers en voetgangers. Deze mogen over maximaal 20 meter wegen en spoor- en waterwegen heen. Bruggen over provinciale wegen of rijkswegen dan vallen ze niet over gevolgklasse 1.
• Andere bouwwerken boven de grond die geen gebouw zijn. Deze zijn bedoeld voor wegen (geen viaducten bijvoorbeeld), vaarwegen, stroomvoorziening als ze niet hoger is dan 20 meter. Denk aan kleine zendmasten, antennes, keermuren, walmuren, kademuren, gemalen of kleine windmolens. Waterkerende constructies zoals stuwen en sluizen vallen er niet onder.

Uitzonderingen

De eerder genoemde bouwwerken vallen niet onder gevolgklasse 1 als:

• het (voorbeschermde) monumenten zijn. Dit geldt voor rijksmonumenten en monumenten die door de gemeente of de provincie zijn aangewezen. In het Rijksmonumentenregister staat of een bouwwerk een monument is. U kunt dit ook navragen bij de gemeente.
• er een melding brandveilig gebruik verplicht is. Een melding brandveilig gebruik is bijvoorbeeld verplicht voor bedrijfspanden bedoeld voor meer dan 150 personen.
• er in het bouwwerk activiteiten zijn die slecht zijn voor het milieu of waar een vergunning voor nodig is. Of een vergunning nodig is, staat in het Besluit activiteiten leefomgeving.
• er een gelijkwaardige oplossing is toegepast voor de constructieve veiligheid of de brandveiligheid. Dit wil zeggen dat er een oplossing is gekozen die niet standaard in de bouwregelgeving wordt genoemd.
• er gebruik is gemaakt van NEN 6060 of NEN 6079 bij het bepalen van de gebruiksoppervlakte van een brandcompartiment.

Vergunning, melding of vergunningvrij

Er zijn de volgende soorten bouwactiviteiten:

• Vergunningplichtige
• Meldingsplichtige (Wkb, gevolgklasse 1)
• Vergunningvrije

Via het Omgevingsloket kunt u bepalen wat voor u van toepassing is. Valt u onder de Wkb dan moet u uiterlijk 4 weken voor de start van de bouw een bouwmelding doen bij de gemeente. U kunt via het Omgevingsloket online nagaan of u een vergunning nodig heeft of een melding moet doen. Is dat het geval, dan kunt u via het Omgevingsloket ook de vergunning aanvragen of de melding indienen.