De nederzetting Nederhorst den Berg zelf is al heel oud, hoewel we niet weten hoe oud precies (waarschijnlijk dateert hij al van de achtste eeuw).

Omstreeks 1300 maakten Nederhorst en Overmeer samen met Ankeveen en Kortenhoef deel uit van één groot gerecht, later vormden ze een zelfstandig rechtsgebied. In 1811 werden Nederhorst den Berg, Ankeveen, Nigtevecht en Hinderdam samengevoegd tot één gemeente, met Nederhorst den Berg als hoofdplaats. Maar dat duurde niet lang. In 1818 werden Ankeveen en Nigtevecht weer afgescheiden. In 1819 werd de grens tussen de provincies Utrecht en Noord-Holland gewijzigd, Nederhorst den Berg 'verhuisde' van Utrecht naar Noord-Holland.

Verhouding land en water

Vóór het ingrijpen van de mens was de verhouding tussen land en water in Nederhorst den Berg precies het omgekeerde: het Horstermeer was water, het gebied de Spiegel- en Blijkpolder was land van klei en vooral veen. De eerste bewoning concentreerde zich op het zand van de Berg en op de kleiboorden van de Vecht; van hieruit werd het veen in Spiegel en Blijk ontgonnen. Door het turf baggeren ontstond daar het petgatenlandschap. Door zandwinning is een nieuw meer geschapen. In 1882 is de Horstermeer drooggemaakt. Dat wil zeggen, toen is de Horstermeer ingepolderd en ontgonnen. Want reeds in de 17e eeuw is de Horstermeer met behulp van windmolens drooggemalen, doch als gevolg van het vele kwelwater kon de polder niet drooggehouden worden. Aan het eind van de 19e eeuw was de techniek zo ver gevorderd dat met succes van inpoldering sprake kon zijn. Als gevolg van de oorlogsomstandigheden heeft de polder zowel in 1940 als in 1945  onder water gestaan. Begin 1992 is het recreatiegebied Spiegelplas gereedgekomen. Dit gebied strekt zich uit tussen de sporthal en het Googpad.